Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 27/8/1945, theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Uỷ ban Dân tộc Giải phóng được cải tổ thành Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Ngày 28/8/1945, Chính phủ lâm thời ra Tuyên cáo nêu rõ: “Nhiệm vụ của Uỷ ban Dân tộc Giải phóng Việt Nam hết sức nặng nề. Làm sao cho Chính phủ lâm thời tiêu biểu được Mặt trận Dân tộc thống nhất một cách rộng rãi và đầy đủ. Bởi vậy, Uỷ ban Dân tộc Giải phóng đã quyết định tự cải tổ, mời thêm một số nhân sĩ tham gia Chính phủ đặng cùng nhau gánh vác nhiệm vụ nặng nề mà Quốc dân đã giao phó cho”. Trong cơ cấu Chính phủ có Bộ Nội vụ do đồng chí Võ Nguyên Giáp làm Bộ trưởng. Như vậy, ngày 28/8/1945 là ngày khai sinh của Bộ Nội vụ và đánh dấu sự ra đời của ngành Tổ chức nhà nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Là một trong 13 Bộ của Chính phủ lâm thời, Bộ Nội vụ được phân công lãnh đạo, theo dõi hai lĩnh vực công tác chính là tổ chức xây dựng, củng cố hệ thống chính quyền các cấp và bảo đảm an ninh chính trị, trật tự xã hội.
Cùng với sự trưởng thành và lớn mạnh của ngành Tổ chức nhà nước trên cả nước, ngành Tổ chức nhà nước tỉnh Ninh Bình được ra đời ngay sau khi thành lập Ủy ban Hành chính tỉnh Ninh Bình; ngành Tổ chức nhà nước tỉnh lúc này do Bộ phận cán bộ phụ trách công tác tổ chức, cán bộ thuộc Ủy ban hành chính tỉnh đảm nhiệm.
Tháng 4/1973, tách bộ phận theo dõi công tác nội chính của Văn phòng nội chính tổ chức về Văn phòng Ủy ban hành chính tỉnh sau đó đổi tên Văn phòng nội chính tổ chức thành Ban Tổ chức chính quyền tỉnh.
Ngày 27/12/1975, Quốc hội Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Khóa V, kỳ họp thứ 2 đã ban hành Nghị quyết về việc hợp nhất một số tỉnh, trong đó tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình hợp nhất thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hà Nam Ninh.
Ngày 26/12/1991, Quốc hội Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá VIII, kỳ họp thứ 10 đã ban hành Nghị quyết về việc chia tách tỉnh Hà Nam Ninh thành 02 tỉnh Nam Hà và Ninh Bình; tỉnh Ninh Bình chính thức được tái lập từ ngày 01/4/1992; ngày 21/4/1992, Ban Tổ chức Chính quyền tỉnh được thành lập là cơ quan giúp UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về ngành. Sau 30 năm kể từ ngày tái lập tỉnh, hòa cùng với sự chuyển mình, phát triển của tỉnh, ngành Tổ chức nhà nước tỉnh cũng thay đổi, phát triển, lớn mạnh không ngừng; trong đó có nhiều dấu mốc quan trọng mang tính lịch sử đối với quá trình xây dựng và phát triển của ngành:
Thực hiện Quyết định số 248/2003/QĐ-TTg ngày 20/11/2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc đổi tên Ban Tổ chức chính quyền thuộc Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành Sở Nội vụ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã quyết định đổi tên Ban Tổ chức chính quyền tỉnh thành Sở Nội vụ kể từ ngày 01/01/2004.
Từ năm 2004 đến nay, thực hiện các quy định của Chính phủ, một số chức năng và tổ chức được sáp nhập, thành lập, chuyển về Sở Nội vụ:
- Ngày 15/3/2008, sáp nhập Ban Thi đua - Khen thưởng;
- Ngày 16/6/2008, chức năng và tổ chức về Tôn giáo thuộc Ban Tôn giáo và Dân tộc tỉnh được chuyển về;
- Ngày 21/11/2012, thành lập Chi cục Văn thư - Lưu trữ trực thuộc Sở trên cơ sở hợp nhất Phòng Quản lý Văn thư - Lưu trữ, Sở Nội vụ và Trung tâm Lưu trữ tỉnh trực thuộc Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh;
- Ngày 01/3/2014, sáp nhập Ban Quản lý Dự án cải cách hành chính tỉnh.
Hiện nay, Sở Nội vụ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các lĩnh vực: Tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; tổ chức chính quyền địa phương; quản lý địa giới hành chính; công tác cải cách hành chính; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và cán bộ, công chức cấp xã; tổ chức hội, tổ chức phi chính phủ; văn thư, lưu trữ nhà nước; tín ngưỡng, tôn giáo; thanh niên; thi đua, khen thưởng.
Nhìn lại chặng đường 30 năm xây dựng và phát triển, trải qua nhiều giai đoạn, ngành Tổ chức nhà nước tỉnh Ninh Bình đã phát triển vượt bậc về mọi mặc cả về quy mô, tổ chức bộ máy, đội ngũ công chức, viên chức, cơ sở vật chất, …, đặc biệt đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị của ngành do Đảng, Nhà nước giao qua đó đã khẳng định được vị trí, vai trò của ngành Tổ chức nhà nước tỉnh trong hệ thống các cơ quan chuyên môn tham mưu giúp việc cho Ủy ban nhân dân tỉnh. Trong suốt chặng đường hình thành và phát triển, ghi nhận kết quả phấn đấu và thành tích đạt được, Sở Nội vụ tỉnh Ninh Bình và các tổ chức tiền thân đã vinh dự đón nhận những phần thưởng cao quý:
- Huân chương lao động hạng Nhất năm 2021;
- Huân chương lao động hạng Nhì năm 2014;
- Cờ thi đua Chính phủ, các năm: 2016, 2018, 2022.
Nhiều năm liền được UBND tỉnh công nhận danh hiệu tập thể lao động xuất sắc và được UBND tỉnh tặng bằng khen.
Những tài liệu sau phần nào thể hiện được sự hình thành và phát triển của ngành Tổ chức nhà nước tỉnh Ninh Bình:
- Quyết định số 180/QĐ.UB 1973;
- Quyết định số 11/QĐ-UB ngày 21/4/1992;
- Quyết định số 2852/2003/QĐ-UB ngày 31/12/2003;
- Quyết định số 432/QĐ-UBND ngày 04/3/2008;
- Quyết định số 1120/QĐ-UBND ngày 06/6/2008;
- Quyết định số 930/QĐ-UBND ngày 21/11/2012 (Quyết định số 787/QĐ-UBND ngày 27/7/2021);
- Quyết định số 127/QĐ-UBND ngày 03/3/2014./.